Granulatie | Alles over Horloges

Fabien Sarazin © Cartier | Panthere Granulation

Granulatie is een oude decoratietechniek, of liever edelsmeedkunst, die ontstond rond 2.500 voor Christus. De granulatietechniek werd geperfectioneerd door de Etrusken in de Archaïsche periode (600-480 voor Christus) en werd later ook in de middeleeuwse edelsmeedkunst toegepast.

De techniek bestaat uit het vervaardigen van kleine gouden bolletjes (granules) die vervolgens tegen elkaar op een metalen ondergrond bevestigd worden. De kleine bolletjes worden vervaardigd door een hoeveelheid goud in zeer fijne snippers te verdelen en dit om en om met vergruisd houtskool in een smeltkroes te smelten. Het vergruisde houtskool zorgt ervoor dat het gesmolten goud gescheiden blijft, waardoor het goud stolt als perfecte bolletjes die vervolgens op (verschillende) grootte kunnen worden gesorteerd.

Wat de techniek zo gecompliceerd maakt, is het zorgdragen van een zodanige temperatuur dat de bolletjes wél vastsmelten op de ondergrond maar de bolletjes niet samensmelten. Om dit te realiseren wordt gebruik gemaakt van een speciale soldeertechniek: eutectisch solderen. Bij deze wijze van solderen wordt geen soldeersel gebruikt maar wordt gebruik gemaakt van het eutectisch punt van het metaal. Door “eutectisch solderen” kunnen edelmetalen worden verbonden.

Het voornaamste bestanddeel van dit proces is koperoxide, waarbij koperoxide met een organische stof (in het verleden werd hiervoor vaak stijfsel toegepast) wordt gemengd en op de ondergrond wordt aangebracht. Hierin bracht de edelsmid vervolgens de granules aan waarna het geheel werd gedroogd. Vervolgens werd het kunstwerk in zijn geheel voorzichtig verhit.

De koolstof in het stijfsel werkt als een reductor en het koperoxide wordt omgezet in koper. Vanwege het directe contact met het goud vormt zich op datzelfde moment een eutecticum: een legering met een lager smeltpunt dan dat van de samenstellende delen. Dit maakt het mogelijk dat de granules vastsmelten aan het oppervlakte zonder daarbij hun vorm te verliezen.

De foto boven toont welke fraaie kunstwerken met granulatie kunnen worden bereikt. Het Zwitserse horlogehuis Cartier presenteerde tijdens de SIHH 2013 de “Rotonde de Cartier”, een horloge met een middels granulatie versierde wijzerplaat met het bijzondere fraaie snuitwerk van een panter.

Pin It on Pinterest

Share This