© Ulysse Nardin | Marine Chrono Annual Calendar
Menig wijzerplaat van een horloge is voorzien van een wijzerplaat met Romeinse cijfers. Wat daarbij opvalt is dat de meeste horlogemakers 4 uur aanduiden met IIII in plaats van de gebruikelijke IV. De reden hiervan is eigenlijk niet geheel duidelijk, want over dit fenomeen doen verschillende verhalen de ronde, zoals onderstaand weergegeven.
Verklaring 1
Een verklaring zou kunnen zijn dat oude Romeinen de IV niet als aanduiding van de 4 wilden hanteren omdat deze combinatie de beginletters van de Romeinse oppergod IVPITER vormden. Om die reden gebruikten ze de combinatie IIII. Dit gebruik heeft door de eeuwen heen dan kennelijk zijn uitwerking niet gemist, want de aanduiding IV komt vrijwel niet voor op klokken of monumenten.
Verklaring 2
Een andere verklaring betreft een kostenaspect: door de IV niet te gebruiken wordt er gebruik gemaakt van een even aantal tekens op de klok: 20 keer I, 4 keer V en 4 keer X. Dit was met een mal veel goedkoper te smelten dan wanneer de IV wel werd gebruikt, omdat dan immers oneven aantallen moesten worden gemaakt: 17 keer I, 5 keer V en 4 keer X. Ook toen lette men dus al op de kleintjes…
Verklaring 3
Weer een andere verklaring betreft de afleesbaarheid, omdat een ondersteboven gemonteerde IV (kijk maar naar een klok) sterk lijkt op VI. Voor de duidelijkheid werd (en wordt) er gekozen om de IV af te beelden als IIII.
Verklaring 4
Tot slot zouden esthetische overwegingen een rol kunnen spelen, omdat door het toepassen van de IIII voor 4 uur de wijzerplaat wordt verdeeld in drie gelijke delen: de uren 1 t/m 4 bevatten enkel de I’s, de uren 5 t/m 8 bevatten de V en de uren 9 t/m 12 bevatten de X.
Wie het weet mag het zeggen!
