Lexicon
In de Haute Horlogerie wordt een divers pallet aan begrippen, technieken en functionaliteiten gehanteerd. Omdat niet iedereen hiermee bekend is, vindt u onderstaand een nadere uitleg op alfabetische volgorde.Afkanting
Met afkanting wordt het bijvijlen en glanzend polijsten van de scherpe randjes van een plaat, brug of staafje bedoeld. Normaal gesproken worden de randen afgekant in een hoek van 45º. Deze minutieuze werkzaamheden kunnen alleen worden verricht door de vaardige handen...
A/H
A/H staat voor alternance/heure, ofwel het aantal omkeringen per uur. Het betreft dus het tikgetal van het uurwerk, het aantal halve omwentelingen dat de balans maakt per uur. De 2 halve omwentelingen veroorzaken het karakteristieke 'tik-tak' geluid van het...
Analoog
Bij een horloge met analoge tijdweergave is de tijd af te lezen door middel van wijzers die op een wijzerplaat de uren, minuten en - in voorkomende gevallen - de seconden aangeven. Dit in tegenstelling tot digitale tijdweergave, waar de tijd door middel van cijfers...
Anker
Het anker van een horloge is een deel van het echappement dat de vorm heeft van een scheepsanker, dat heen en weer gaat in het tempo van de balans en dan telkens met zijn armen afwisselend in de tanden van het ankerrad valt. In de afbeelding hieronder ziet u bovenaan...
Antimagnetisch horloge
Bij een antimagnetisch horloge zijn de metalen onderdelen van het uurwerk beschermd tegen de invloed van magnetische velden om ons heen. Zo gebruiken wij dagelijks diverse voorwerpen die magnetische velden uitstralen, zoals mobiele telefoons, computers, luidsprekers,...
Arabische cijfers
De aanduiding Arabische cijfers wil zeggen dat op de wijzerplaat de uren worden gemarkeerd of aangeduid door middel van één of meer Arabische cijfers 1 t/m 12. Zie ook Romeinse cijfers.
Argentium
Argentium staat voor Argentium sterling zilver. Argentium is een zilverlegering die qua gehalte gelijk is aan eerste gehalte zilver (925/1000). Eerste gehalte zilver ofwel sterling zilver bestaat uit 92,5% zilver en 7,5% koper. Argentium zilver daarentegen bestaat uit...
ATM
ATM is de afkorting van atmostfeer. Horlogefabrikanten drukken de mate van waterdichtheid van een horloge doorgaans uit in atmosfeer (of bar), waarbij 10 meter waterdruk gelijk is aan 1 atmosfeer (ATM). Als een horlogefabrikant aangeeft dat het horloge bestand is...
Atoomklok
Een atoomklok is een klok die de tijd meet aan de hand van de trillingen van atomen. De frequentie van deze trillingen is zodanig constant en onafhankelijk van de omgeving, dat de afwijking van een atoomklok veelal slechts circa 1 seconde per 5 miljard jaar bedraagt....
Atoomtijd
Wij zijn gewend de tijd te meten in uren, minuten en seconden. Er gaan 60 seconden in een minuut, 60 minuten in een uur en 24 uur in een dag. Dus welbeschouwd zou je zeggen dat 1 seconde overeenkomst met 1/86.400-ste dag (1/60x60x24). Vroeger was dat een gegeven,...
Automatisch horloge
Bij een automatisch horloge, vaak als zodanig herkenbaar door het woord 'Automatic' op de wijzerplaat, wordt het uurwerk opgewonden door polsbewegingen. Door de polsbewegingen gaat een rotor ronddraaien en daarmee wordt de hoofdveer automatisch opgewonden. Het...
Baguette
Een horloge met de toevoeging 'baguette' is een rechthoekig horloge vorm, waarvan de lengte zijde tenminste drie keer zo lang is als de breedte zijde. De aanduiding baguette wordt ook wel gebruikt voor diamanten met een rechthoekige vorm.
Balans
De balans in een horloge is een regelorgaan dat er voor zorgt dat een horloge op tijd loopt. Onlosmakelijk onderdeel van de balans is de spiraal of balansveer. De spiraal is rond gebogen, bestaat uit meerdere windingen en zorgt ervoor dat de balans per seconde in...
Balanskloof
De balanskloof is een plaatje waaraan normaliter de balans van het horloge wordt bevestigd.
Bar
Horlogefabrikanten drukken de mate van waterdichtheid van een horloge doorgaans uit in bar (of atmosfeer), waarbij 10 meter waterdruk gelijk is aan 1 bar. Als een horlogefabrikant aangeeft dat het horloge bestand is tegen een waterdruk van 5 bar zou het horloge tot 50...
Bezel
De bezel (of lunette) is een metalen of kunststoffen frame waarin het horlogeglas zit geklemd. Bij sommige horloges is deze voorzien van een ring rond het horlogeglas. Meestal is deze ring draaibaar, vaak bi-directioneel (zowel draaibaar tegen de klok in als met de...
Bicolor
Bicolor of bicoulor wil zeggen twee kleuren. Een bicolor horloge is dan ook samengesteld uit twee kleuren, doorgaans verschillende metalen of hetzelfde metaal met verschillende kleur (bijvoorbeeld geel en wit goud). Veel voorkomend is de combinatie van goud (al dan...
Breguetwijzer
Een breguetwijzer is een ietwat spits toelopende wijzer die eindigt in een cirkel met een punt eraan naar ontwerp van Breguet.
Cabochon
Cabochon is de benaming van een slijptechniek voor het slijpen van edelstenen en halfedelstenen. De natuurlijke stenen worden eerst in een bepaalde vorm geslepen (bijvoorbeeld ovaal of vierkant) waarna er vanaf de bovenkant laagjes worden afgeslepen totdat de steen...
Carbon
Carbon is de Engelse aanduiding voor koolstof. Koolstof werd reeds in de prehistorische oudheid ontdekt en gebruikt in de vorm van houtskool, dat bereid werd door organisch materiaal (voornamelijk hout) te verhitten in een zuurstofarme omgeving. Het Engelse 'carbon'...
Centrale secondewijzer
Bij een horloge met een centrale secondewijzer is de secondewijzer bevestigd aan dezelfde centrale as als de uur- en minuutwijzers.
Ceramos
Ceramos™ is een materiaal dat in 1993 door het Zwitserse horlogehuis Rado is geïntroduceerd. Ceramos™ is een combinatie van titanium carbide en een metaallegering. Het materiaal ondergaat een spuitgietproces onder hoge druk (1.000 bar) en wordt vervolgens verhit tot...
Chronograaf
Een chronograaf is een horloge dat voorzien is van een stopwatchfunctie. Het woord chronograaf is een samentrekking van de Griekse woorden “chronos” (dat betekent “tijd”) en “grapho” (dat betekent “ik schrijf”). De chronograaf meet de tijd door aan het begin en het...
Chronometer
Chronometer betekent letterlijk 'tijdmeter'. Alleen een uurwerk dat de strenge testen op nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van het Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres (C.O.S.C) doorstaat, kwalificeert zich als 'Chronometer' (of chronomètre). Doorgaans worden...
Clous de Paris
Soms wordt bij de beschrijving van een horloge vermeld dat er sprake is van een 'Clous de Paris'-motief of versiering. Clous de Paris betekent letterlijk 'nagels van Parijs'. In horlogetermen wil dit zeggen dat een bepaald onderdeel van het horloge (bijvoorbeeld de...
Complicatie
Als een mechanisch horloge meer functies biedt dan alleen de aanduiding van de tijd (uren, minuten en seconden) geldt dat als een ‘gecompliceerd’ uurwerk. Elke ‘extra’ functie naast uren en minuten heet dan een complicatie: 24-uurs aanduiding Automatisch horloge...
C.O.S.C
C.O.S.C is de afkorting van Contrôle Officiel Suisse de Chronomètres. Dit officieel Zwitsers testbureau voor chronometers is opgericht in 1973 door de Zwitserse kantons Bern, Genève, Neuchâtel, Solothurn en Vaud en de Federatie voor de Zwitserse horlogeindustrie, la...
Côtes de Genève
Als bij een horloge wordt vermeld dat er sprake is van een 'Côtes de Genève'- decoratie, betreft dit een traditioneel Zwitserse versiering die wordt gebruikt om kwalitatief hoogstaande uurwerken te verfraaien. Deze versiering bestaat uit een gelijkmatig patroon van...
Dagaanduiding
Bij een horloge met dagvenster kan de dag van de week (als afkorting) van een venster worden afgelezen. Daarnaast wordt ook wel gebruik gemaakt van een wijzer die de dag op een separate schaal op de wijzerplaat aanduidt.
Datumvenster
Bij een horloge met een datumvenster kan de datum (als afkorting) van een venster worden afgelezen. Er zijn ook horloges waarop de datum wordt aangeduid door middel van een wijzer, waarbij op de rand van de wijzerplaat danwel op een separate schaal op de wijzerplaat 1...
Dead seconds
De dead seconds (ook wel bekend als mechanisch springende seconde, dead-beat seconds of secondes morte) is een complicatie van een mechanisch uurwerk waarbij de secondewijzer per seconde verspringt. Dit in tegenstelling tot het gebruikelijke "lopen" van de...
Diamant
Diamant is een natuurlijke verschijning van koolstof en is (voor zover bekend) het hardste materiaal dat voorkomt in de natuur. Diamant is een schaars en zeer kostbaar mineraal en geldt als edelgesteente. Diamant ontleent zijn naam aan het Griekse Adamas, wat...
Digitaal
Bij digitale tijdweergave wordt de tijd anders dan analoog aangegeven door middel van cijfers in plaats van met wijzers. Er zijn ook wel horloges die zowel analoog als digitaal de tijd weergeven.
DLC
Bij horloges wordt wel eens vermeld dat de kast is voorzien van DLC-coating. DLC staat in dat geval voor diamond-like carbon. Diamond like carbon is een diamantachtige koolstof. Zoals de naam al impliceert bezit DLC een aantal van de waardevolle eigenschappen van...
Doktershorloge
Een doktershorloge was bedoeld om artsen in staat te stellen de pols van patiënten te meten en daarmee de hartslag te bepalen. Die meting vindt plaats door middel van een zogenaamde pulseerschaal. Een pulseerschaal is een schaalverdeling die bijvoorbeeld langs de...
Doublé
De benaming Doublé staat voor een metaal, meestal edelmetaal, dat met een dun laagje goud is bedekt. Wordt ook wel aangeduid met "gold plated”.
Drukkers
Drukkers (of knoppen of pushers) op een horloge voor de bediening van separate functies van het horloge, bijvoorbeeld het starten, stoppen en resetten van de chronograaf.
Dubbelchronograaf
Een dubbelchronograaf (ook wel split-second chronograph of rattrapante) is een chronograaf die is uitgerust met twee centrale secondewijzers, waarvan de ene kan worden stilgezet met behulp van een speciaal hendeltje in het wijzerplaatraderwerk om een tussentijd aan te...
Dynamograaf
Een dynamograaf is een instrument dat de spanning van de (opwind)veer weergeeft. De veer is eigenlijk de energiecentrale van een horloge. Maar een opgewonden veer geeft zijn energie niet lineair af. Bij volledige opwinding geeft de veer eerst veel energie, dan volgt...
Ebauche
Ebauche (vrij vertaald schets, ruwe tekening) staat voor een generiek uurwerk dat door vele horlogefabrikanten in hun horloges wordt gezet. Denk bijvoorbeeld aan uurwerken van ETA S.A. Manufacture Horlogère Suisse. Sommige fabrikanten modificeren deze (ETA-)uurwerken...
Echappement
Echappement is de Franse term voor “ankergang”. Het echappement (ook wel escapement genoemd) is een essentieel onderdeel van een mechanisch uurwerk dat er voor zorgt dat de energie van de (opwind)veer op gecontroleerde en precies gedoseerde wijze wordt losgelaten op...
Eeuwigdurende kalender
Een eeuwigdurende kalender (ook wel Perpetual Calendar) compenseert automatisch de datum voor de verschillende maandlengtes en ook voor schrikkeljaren voor de komende eeuw lang. Deze zullen echter aangepast moeten worden na 28 februari 2100 omdat er dan een...
Elektrisch horloge
Bij een elektrisch horloge voorzien elektrische contacten, spoelen en condensatoren door middel van een batterij de balans van een impuls in plaats van de horlogeveer. De eerste elektrische horloges verschenen circa 1957 bij de merken Hamilton en...
Email Champlevé
In het geval van Email Champlevé wordt doorgaans een dikkere plaat van rood koper, zilver of brons gebruikt dan bij de andere technieken. Door middel van een steker of burijn (een kleine, dunne en speciaal voor dit doel gemaakte handzame steekbeitel) worden holten in...
Email Cloisonné
Email Cloisonné is een techniek van emailleren, waarbij het te emailleren motief is opgebouwd uit dunne plaatjes van koper, zilver of goud, die fungeren als omheining van veldjes (cloisons) die worden gevuld met (verschillende kleuren) emaille. Elke kleur heeft dus...
Emailleren
Emailleren is het aanbrengen van een laag gekleurd glas op metaal. Voor emaille worden vrij zachte glassoorten gebruikt, zoals boraat- en fluorideglas waaraan kleuren en dekkende metaaloxiden kunnen worden toegevoegd. Het is een verfijnde en complexe decoratieve...
Gaand werk
Het gaand werk van een mechanisch horloge geeft de energie van de opwindveer door aan het echappement. Het gaand werk van een mechanisch uurwerk bestaat in de meeste gevallen uit het ankerrad, seconderad, derderad (of tussenrad) en middenrad (of centrumrad)....
Gangreserve
Gangreserve is het aantal uren/dagen dat een volledig opgewonden veer energie kan geven aan het uurwerk voordat het opnieuw moet worden opgewonden. Wordt bij horloges vaak aangeduid als ‘Réserve de Marche’ of ‘Power reserve’. Over het algemeen heeft een volledig...
Gangreserve indicator
De gangreserve indicator (ook wel Power Reserve of Reserve de Marché) is een complicatie van het uurwerk die aangeeft hoeveel uur of dagen het horloge nog aan energie heeft voordat het weer moet worden opgewonden. Zie ook gangreserve.
Geblauwde schroeven
Uit esthetisch oogpunt wordt in uurwerken wel gebruik gemaakt van geblauwde schroeven. Deze diep donkerblauwe kleur werd vroeger bereikt door gepolijste stalen schroeven te verhitten tot ca. 290 °C. Op deze temperatuur gaat staal ontspannen (feitelijk is sprake van...
Genève
Op sommige wijzerplaten prijkt de naam 'Genève'. Om deze naam op de wijzerplaat te mogen afbeelden moet er sprake zijn van een Zwitsers uurwerk (zie ook Swiss Made), waarbij tenminste één van de belangrijke onderdelen van de fabricage, ofwel het assembleren van het...
Geneva Stripes
Als bij een horloge wordt vermeld dat er sprake is van een ‘Geneva Stripes’ decoratie, betreft dit een traditioneel Zwitserse versiering die wordt gebruikt om kwalitatief hoogstaande uurwerken te verfraaien. Deze versiering bestaat uit een gelijkmatig patroon van...
Gesp-sluiting
Indien de horlogeband is voorzien van een gesp-sluiting (buckle of dornschliesse in respectievelijk Engels en Duits) wordt de horlogeband vastgemaakt om uw pols door middel van een gesp, hetzelfde principe als een broekriem.
Glashütte strepen
De Glashütte strepen (ofwel Glashütter Streifenschliff) betreft een versiering die is bedacht door horlogemakers uit Glashütte, de bakermat van de Duitse mechanische horlogemakers historie. De Glashütte strepen bestaan uit een gelijkmatig patroon van parallelle lijnen...
Glucydur
Glucydur is een zeer hoogwaardige en elastische metaallegering die gebruikt wordt voor de fabricage van de balans en balansveren vanwege de lage uitzettingscoëfficiënt, de antimagnetische eigenschappen en corrosiebestendigheid van deze metaallegering.
GMT
Een horloge met de aanduiding GMT betekent dat het horloge beschikt over de complicatie om de tijd in een tweede tijdzone aan te geven. De aanduiding GMT is afgeleid van het welbekende “Greenwich Mean Time”, één van de 24 tijdzones zoals die op de Internationale...
Goud
Goud is een scheikundig element dat wordt aangeduid door het symbool Au en atoomnummer 79. Goud is sinds mensenheugenis één van de kostbaarste edelmetalen ter wereld. Goud wordt ook wel 'de koning der metalen' genoemd, omdat goud zeer corrosiebestendig is. De mooie...
Grand Complication
Een Grand Complication is een horloge met diverse verschillende complicaties. Hoewel er geen officiële definitie bestaat van het begrip "Grand Complication" wordt algemeen aangenomen dat een Grand Complication tenminste drie complicaties bevat, waarbij tenminste een...
Granulatie
Granulatie is een oude decoratietechniek, of liever edelsmeedkunst, die ontstond rond 2.500 voor Christus. De granulatietechniek werd geperfectioneerd door de Etrusken in de Archaïsche periode (600-480 voor Christus) en werd later ook in de middeleeuwse edelsmeedkunst...
Grote datum
Een grote datum (of Large Date) geeft de datum zoals de naam al zegt groot weer. De weergave van een datum – groot of normaal – is een weergave van een datum zult u wellicht zeggen. Maar de grote datum is in tegenstelling tot de “gewone datum” een complex mechanisme,...
Guillocheren
Guillocheren is een vorm van design waarbij een gelijkmatig patroon wordt aangebracht op een effen metaaloppervlak. Door deze bewerking toe te passen op de wijzerplaat van een horloge, wordt een decoratief effect met een luxe uitstraling verkregen. Het is vrijwel...
Heliumventiel
Een heliumventiel is een ontluchtingsventiel en is ontworpen voor horloges die geschikt zijn voor diepzeeduiken. Het edelgas helium bestaat uit een van de kleinste moleculen en is bij duiken op grote diepte (en dus grote druk) in staat de horlogekast binnen te...
Hertz
Hertz is de eenheid waarmee het aantal trillingen of cycli per seconde wordt aangegeven, veelal afgekort tot hertz (Hz) en genoemd naar de Duitse Natuurkundige Heinrich Rudolf Hertz. De trillingsfrequentie van horloges wordt vaak aangegeven in trillingen of vibraties,...
Hesalite horlogeglas
Hesalite horlogeglas is eigenlijk een horlogeglas van kunststof. Dat wil zeggen dat dit glas niet zo hard is als mineraal of saffierglas. Dit heeft tot gevolg dat Hesalite horlogeglas sneller krast dan bijvoorbeeld saffier horlogeglas. Overigens zijn deze krasjes met...
Horloge
Horloge stamt af van het Latijnse “horologium” en is feitelijk de verzamelnaam voor kleinere en draagbare uurwerken, dus eerst voor de zakhorloges en sinds de 19e eeuw ook voor de polshorloges. In het Frans wordt met horloge tegenwoordig een vast opgestelde klok...
Horlogeglas
Bij horloges wordt voor de bescherming van de wijzerplaat en de wijzers gebruik gemaakt van glas. Tegenwoordig kiezen horlogehuizen er ook voor om de kastbodem te voorzien van glas, wat een vrij zicht geeft op het doorgaans fraaie mechanische uurwerk en de werking van...
Incabloc
De balans van het uurwerk is een zeer kwetsbaar onderdeel dat gevoelig is voor schokken en stoten. Een val van het horloge op een harde vloer of een slag met bijvoorbeeld een golfclub heeft tot gevolg dat het balanswiel uit balans wordt gebracht. Dit heeft niet alleen...
Inertia afregelsysteem
Bij een horloge dat is uitgerust met een zogenaamd inertia afregelsysteem, vindt het afregelen van een uurwerk plaats door een gewicht op de spaken van de balans te plaatsen (enigszins te vergelijken met het uitlijnen van autobanden). Door het inertia blokje te...
Jaarkalender
Als een horloge is voorzien van een jaarkalender complicatie (of Annual Calendar) betekent dit dat de kalendermodule van het uurwerk het wisselend aantal dagen in de maanden van het jaar automatisch compenseert. Dit betekent dat uw horloge na het voorbijgaan van...
Jewels
Met jewels (ook wel aangeduid met robijnen, stenen of lagerstenen) wordt de behuizing aangeven, waar de assen van het raderwerk en de ankerstenen van een horloge in draaien. Heel vroeger waren dit echte robijnen en saffieren. Tegenwoordig gebruikt men hiervoor...
Kaliber
Met kaliber (of Caliber) wordt het model of type van het uurwerk van een horloge bedoeld.
Kast
De kast is de behuizing van het uurwerk van het horloge. Horlogekasten waren vroeger van staal, zilver en goud, maar komen tegenwoordig in veel verschillende materialen voor: aluminium, carbon, (geel, wit of rosé) goud, keramiek, kunststof, platina, staal en zilver....
Kleine seconde
Een horloge met kleine seconde (small second) heeft een decentrale, kleinere wijzerplaat (of subdial) om de verstreken seconden weer te geven. In tegenstelling tot een horloge met een centrale secondewijzer, waarbij de secondewijzer is bevestigd aan dezelfde centrale...
Kompas
Het kompas (ofwel fijnregelaar) is een regelmechaniek op de balanskloof waarmee de effectieve lengte van de balansveer kan worden gewijzigd, waardoor het uurwerk sneller of langzamer gaat bewegen. Door de balansveer langer of korter te maken kan een horlogemaker de...
Kooi van Faraday
De kooi van Faraday is vernoemd naar Michael Faraday (* 1791 - † 1867). Michael Faraday was een Britse boekbinder en natuur- en scheikundige en heeft veel betekenis gehad voor het hedendaagse gebruik van elektriciteit. Onder kooi van Faraday (Faraday cage) wordt een...
Kroon
De kroon van het horloge wordt gebruikt voor het opwinden van het mechanische horloge en het gelijk zetten van tijd en/of datum. In de meeste gevallen is de kroon aan de rechterzijde van het uurwerk gepositioneerd, doorgaans op de '3-uurs'-positie. Er zijn ook...
Lagerstenen
Met lagerstenen (veelal aangeduid als jewels, maar ook wel als robijnen of stenen) wordt de behuizing aangeven, waar de assen van het raderwerk en de ankerstenen in draaien. Heel vroeger waren dit echte robijnen en saffieren. Tegenwoordig gebruikt men hiervoor...
Large date
Een Large date (of grote datum) geeft de datum zoals de naam al zegt ongewoon groot weer. De weergave van een datum – groot of normaal – is een weergave van een datum zult u wellicht zeggen. Maar de grote datum is in tegenstelling tot de “gewone datum” een complex...
LCD
Liquid Crystal Display ofwel een beeldscherm van vloeibaar kristal. Wordt vaak gebruikt in quartz horloges met digitale aanduiding.
Legering
Een legering is een vast mengsel van een metaal met een of meer andere elementen, veelal andere metalen. Het samensmelten van metalen heeft tot doel deze sterker te maken of beter te beschermen tegen bijvoorbeeld corrosie. Bekende voorbeelden van legeringen zijn brons...
Lepine kaliber
Aanduiding waarbij het uurwerk slechts uit één plaat bestaat, waaraan elk rad met een aparte tap is bevestigd. Het Lepine kaliber is uitgevonden door Jean Antoine Lepine (1720-1814). Het is later door Breguet geperfectioneerd om ultra-dunne horloges te kunnen...
Ligne
Een ligne is een weliswaar oude maar in de horlogerie nog steeds gehanteerde maateenheid. Lignes worden in het algemeen gebruikt voor het opgeven van diameter, lengte en breedte van de horloge kalibers. Eén ligne meet ca. 2,255 millimeter.
Lunette
De lunette (of bezel) is een metalen of kunststoffen frame waarin het horlogeglas zit geklemd. Bij sommige horloges is deze voorzien van een ring rond het horlogeglas. Meestal is deze ring draaibaar, vaak bi-directioneel (zowel draaibaar tegen de klok in als met de...
Maandvenster
Bij een horloge met een maandvenster kan de maand (als afkorting) van een venster worden afgelezen. Er zijn ook horloges waarop de maand wordt aangeduid door middel van een wijzer op een separate schaal of subdial.
Maanfase
Een horloge dat beschikt over de complicatie maanfase geeft in de loop van 29½ dag de maanfase weer. De maan, maar overigens ook planeten en de manen van andere planeten, vertonen schijngestalten ofwel maanfasen. Dat wil zeggen dat de maan gedurende zijn omloop in...
Manufacture d’Horlogerie
Hoewel de horlogemerken bij voorkeur de Franse vorm gebruiken, komt het woord Manufacture van oorsprong uit het Latijn en betekent “met de hand gemaakt”. Volgens de Dictionnaire professionnel illustree de l'horlogerie definieert het begrip 'manufacture' in elk geval...
Minuterepeater
Als een horloge is uitgerust met de complicatie ‘minuterepeater’, is dit horloge voorzien van een slagwerk. Door het indrukken van een knop of het induwen van een schuif (zie in de foto hierboven de schuif links naast de 8 uur positie), geeft dit slagwerk het aantal...
Mouvement
Het complete mechanisme van een horloge, dat uit tientallen tot wel honderden onderdelen kan bestaan. Wordt ook wel aangeduid met “uurwerk”.
Ontspiegeld glas
Bij ontspiegeling worden één of meerdere laagjes op het glas aangebracht om de reflecties aan het glasoppervlak te verminderen. Normaal reflecteert ca. 7% van het licht “weg”, zodat slechts 93% van het zuivere licht ons oog bereikt. Van die 7% reflecties bereikt een...
Opwindas
De opwindas van een horloge is de schachtverbinding tussen de kroon aan de buitenkant van de horlogekast en het opwindmechanisme aan de binnenkant van de horlogekast.
Patina
Onder 'patina' wordt een oxidatielaag op metalen voorwerpen verstaan. Denk hierbij bijvoorbeeld de grijsgroene laag die u vaak op koperen en bronzen voorwerpen ziet. De vorming van een mooie natuurlijke patinalaag kan vele tot tientallen jaren duren. Patinalagen...
Perlage
Perlage is een uit een gelijkmatig patroon van deels overlappende stippen bestaande versiering die wordt aangebracht met een snel draaiende pen van hout of kunststof. Oorspronkelijk was deze versiering bedoeld om te voorkomen dat stof of vuil zich kon afzetten op de...
Perpetual Calendar
Een perpetual calendar (ook wel eeuwigdurende kalender of quantime perpetual calendar) compenseert automatisch de datum voor de verschillende maandlengtes en ook voor schrikkeljaren voor de komende eeuw lang. Deze zullen echter aangepast moeten worden na 28 februari...
Platina
Platina is evenals goud een kostbaar edelmetaal (scheikundig element met het symbool Pt en atoomnummer 78). Platina is een buigzaam en kneedbaar metaal dat niet alleen een mooie grijs-witte glans heeft maar tevens goed bestand is tegen corrosie door cyaniden,...
Platine
De platine is het “chassis” ofwel de basisplaat of grondplaat waaraan de diverse onderdelen en de bruggen van het uurwerk van een horloge worden gemonteerd.
Poinçon de Genève
Het Poinçon de Genève (ook bekend als Geneva Seal of Zegel van Genève) is het officiële zegel van de stad en het Kanton van Genève. Het zegel bestaat uit het wapen van Genève. Omdat de markt in de late jaren van 1800 werd overspoeld met vervalsingen, begon dit een...
PVD
PVD staat voor Physical Vapour Deposition. Het betreft een moderne technologie waarbij door condensatie van atomen of moleculen uit een gas of damp dunne, maar zeer harde lagen coating (1 tot 3 micrometer) worden aangebracht op een metalen drager, bijvoorbeeld de...
Quantième Perpetuel
Een quantime perpetual calendar (ook wel eeuwigdurende kalender of perpetual calendar) compenseert automatisch de datum voor de verschillende maandlengtes en ook voor schrikkeljaren voor de komende eeuw lang. Deze zullen echter aangepast moeten worden na 28 februari...
Quartz
Kwartskristal heeft de eigenschap dat het kan trillen door elektronisch schakelen, waarbij de frequentie van die trilling zeer constant blijft. Deze ontdekking vond eind jaren zestig van de vorige eeuw zijn weg naar het polshorloge. Hoewel het quartz horloge...
Ruthenium
Ruthenium is een scheikundig element met symbool Ru en atoomnummer 44. Ruthenium is een hard, zilverwit overgangsmetaal. Het wordt niet dof bij kamertemperatuur, maar het oxideert in lucht bij ongeveer 800°C. Het metaal verweert niet onder invloed van hete of koude...
Rattrapante
Een rattrapante (ook wel dubbelchronograaf of split-second chronograph) is een chronograaf die is uitgerust met twee centrale secondewijzers, waarvan de ene kan worden stilgezet met behulp van een speciaal hendeltje in het wijzerplaatraderwerk om een tussentijd aan te...
Regulateur
Een regulateur geeft de uren, minuten en seconden in een afzonderlijke wijzerplaat weer. Een regulateur heeft traditioneel een grote index en wijzer voor het aanwijzen van de minuten en een kleinere wijzer en index voor het aanwijzen van de uren.
Réserve de Marche
Réserve de Marche is het aantal uren/dagen dat een volledig opgewonden veer energie kan geven aan het uurwerk voordat het opnieuw moet worden opgewonden. Wordt bij horloges ook aangeduid als ‘Gangreserve’ of ‘Power reserve’. Over het algemeen heeft een volledig...
Retrograde
Met retrograde wordt een lineaire tijdweergave bedoeld, in plaats van de veelvoorkomende cirkelvormige tijdweergave. De wijzer doorloopt een boogtraject tot hij aan het eind van de schaalverdeling komt. Op dat moment springt de wijzer onmiddellijk terug naar het...
Robijnen
Met Robijnen (ook wel aangeduid met jewels of lagerstenen) wordt de behuizing aangeven, waar de assen van het raderwerk en de ankerstenen in draaien. Heel vroeger waren dit echte robijnen en saffieren. Tegenwoordig gebruikt men hiervoor synthetische rode robijnen. Om...
Romeinse cijfers
De aanduiding Romeinse cijfers wil zeggen dat de uren op de wijzerplaat worden aangeduid met Romeinse cijfers I t/m XII. Zie ook Arabische cijfers. Bijzonder is wel dat vrijwel alle uurwerkmakers de 4 aanduiden als IIII in plaats van de gebruikelijke IV. De reden...
Rotor
De rotor is een metalen gewicht binnen een automatisch horloge dat in beweging komt door polsbewegingen van de drager. Door het ronddraaien van de rotor wordt de hoofdveer automatisch opgewonden en bouwt het horloge een gangreserve op. Rotors komen in diverse soorten,...
Shockproof
Een horloge is schokbestendig (ook wel shockproof of shockresistant) indien een horloge een val van één meter hoogte op een hard oppervlak kan weerstaan zonder dat het stopt met lopen of meer dan een minuut achter gaat lopen.
Schroefbalans
Om een balans absoluut correct te laten verlopen, wordt de balans voorzien van verzwaarde schroeven om een juiste gewichtsverdeling - dus zonder zwaartepunt - in te kunnen stellen. Tegenwoordig is dat niet meer nodig vanwege de beschikbaarheid van perfect...
Secondes morte
De secondes morte (ook wel bekend als dead-beat seconds) is een complicatie van een mechanisch uurwerk waarbij de secondewijzer per seconde verspringt. Dit in tegenstelling tot het gebruikelijke “lopen” van de secondewijzer. Deze complicatie is zeldzaam en kwam in de...
Skeleton
Een skeleton is een horloge waarbij de wijzerplaat zoveel mogelijk is opengewerkt waardoor het mechanische uurwerk zoveel mogelijk opengewerkt zichtbaar is.
Slipveer
Een slipveer is een beschermingselement in een uurwerk. Een slipveer is een veertje dat slipt als het horloge te ver wordt opgedraaid en zodoende voorkomt dat het uurwerk kapot wordt gedraaid.
Small second
Een horloge met small second (kleine seconde) heeft een decentrale, kleinere wijzerplaat of display om de verstreken seconden weer te geven. In tegenstelling tot een horloge met een centrale secondewijzer, waarbij de secondewijzer is bevestigd aan dezelfde centrale as...
Snelcorrectie
Snelcorrectie wil zeggen een mechanisme van de kroon dat de gebruiker in staat stelt de datum te verzetten zonder de wijzers 24 uur te verdraaien.
Sonnerie
Als een horloge is voorzien van de term Sonnerie dan betekent dit dat het horloge geluid kan produceren. Een sonnerie komt in twee varianten voor: de “grande sonnerie” en de “petite sonnerie”. Een grande sonnerie geeft elk kwartier een gong, waarbij er eerst een gong...
Spechthals fijnregelaar
De spechtenhals fijnregelaar ofwel 'spechthalsregulierung' is een verfijnde regelmechaniek waarmee de loopsnelheid van een uurwerk kan worden afgesteld. Door de spechthals fijnregelaar laat een uurwerk zich veel nauwkeuriger afstellen dan een uurwerk met het...
Spiraal
De spiraal (ook wel spiraalveer of balansveer genoemd) is de veer waarmee de balans wordt aangedreven. De spiraalveer is functioneel gezien niet van de balans te scheiden, omdat zij beiden het slingermechanisme en daarmee de basis van de tijdmeting vormen. De...
Split-second chronograph
Een split-second chronograph (ook wel dubbelchronograaf of rattrapante) is een chronograaf die is uitgerust met twee centrale secondewijzers, waarvan de ene kan worden stilgezet met behulp van een speciaal hendeltje in het wijzerplaatraderwerk om een tussentijd aan te...
Superluminova
Superluminova is lichtgevend materiaal met een zeer lange nagloeitijd in het donker en is volkomen onschadelijk, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het lichtradioactieve tritrium dat voorheen werd gebruikt om wijzers en indexen in het donker te laten oplichten....
Swiss Made
Op horloges uit Zwitserland zult u vaak onderaan de wijzerplaat het predikaat of label “Swiss Made” tegenkomen. Dit label geniet een wereldwijde reputatie en geeft uitdrukking aan een hoge mate van kwaliteit die door de jaren heen zorgvuldig door de diverse Zwitserse...
Tachymeter
Een tachymeter is een schaalverdeling op de wijzerplaat, flens of lunette van een chronograaf waarmee in combinatie met de secondewijzer de snelheid van een bewegend voorwerp kan worden gemeten. Hoe werkt een tachymeter? Een tachymeter maakt gebruik van een waarde die...
Tankkast
Een horlogekast met een rechthoekige vorm wordt veelal aangeduid als'Tankkast'. Dit staat synoniem voor het iconische horlogemodel Tank van het sieraden en horlogemerk Cartier. Volgens de legende is Louis Cartier geïnspireerd door de gestroomlijnde vorm van de Renault...
Tantalium
Tantalium (of tantaal) is een scheikundig element met symbool Ta en atoomnummer 73. Het is een grijsblauw overgangsmetaal dat in 1802 in Zweden is ontdekt door Anders Gustaf ekeberg. De naam ‘tantalium’ is afkomstig van het Griekse Tantalos, een mythische figuur....
Telemeter
Een Telemeter kan bij benadering de afstand tot een licht- en geluidsbron meten door de snelheid van geluid af te zetten tegen de snelheid van het licht. Een mooi voorbeeld is onweer, waarbij u met de telemeter de tijd en afstand tussen bliksem en donderslag kunt...
Texalium
Texalium™ bestaat uit een basisweefsel van glasvezel voorzien van een dunne coating van aluminium. De coating is van 99,99% zuiver aliminium en ongeveer 200 Angstrom in dikte (een Angstrom is eenmiljardste deel van een meter). Deze coating realiseert een sterk...
Tien over tien
Het is u wellicht niet direct opgevallen, maar meestal wordt een horloge door vrijwel alle horlogehuizen afgebeeld met de tijd ’10 over 10’. Dat is geen toeval en daar is door de horlogehuizen en hun PR-bureaus goed over nagedacht. Die redenen zijn dan ook: Deze stand...
Titanium
Titanium (of titaan) is een scheikundig element met symbool Ti en atoomnummer 22. Het is een grijs metallisch overgangsmetaal. Titanium is een metaal dat sterk, licht en zeer corrosiebestendig is. Bovendien is het ook goed bestand tegen extreme...
Tonneau
Tonneau is de aanduiding van een horlogekast met een breed midden en taps toelopende uiteinden. Onder andere horlogehuis Franck Muller maakt veel gebruik van Tonneau horlogekasten.
Tourbillon
De tourbillon (Franse benaming voor 'wervelwind') is in 1795 uitgevonden door Abraham-Louis Breguet en was bedoeld om de invloed van de zwaartekracht op de gang van uurwerken te voorkomen. Op 26 juni 1801 heeft Abraham-Louis Breguet het patent op de tourbillon...
Vaques de Genève
Als bij een horloge wordt vermeld dat er sprake is van een ‘Vagues de Genève’ decoratie, betreft dit een traditioneel Zwitserse versiering die wordt gebruikt om kwalitatief hoogstaande uurwerken te verfraaien. Deze versiering bestaat uit een gelijkmatig patroon van...
Veer
De veer van een horloge, feitelijk de opwindveer, bevindt zich in de veertrommel. Als de veer wordt opgewonden (handmatig of automatisch via de rotor) drukt het uitwendige deel van de veer tegen de binnenkant van de veertrommel en is stijf verbonden met een elastisch...
Vouwsluiting
Bij een horlogeband die is voorzien van een vouwsluiting (folding clasp of faltschliesse in respectievelijk Engels of Duits) is er sprake van een sluiting door middel van twee scharnierende metaalstrips die aan de band van het horloges zijn vastgemaakt en die gebogen...
Watchwinder
Een watchwinder is een heel handig apparaat voor bezitters van automatische uurwerken. Een watchwinder simuleert namelijk de bewegingen van de pols door middel van een draaimechanisme en windt daardoor automatisch het uurwerk op. Bij een perpetual calender is een...
Waterdichtheid
Vrijwel niets is zo schadelijk voor uw horloge als water. Want water veroorzaakt roest en roest kan al in korte tijd desastreuze gevolgen voor uw uurwerk hebben. Hoedt uw uurwerk bovenal tegen zeewater... Om uw horloge te beschermen moet u voorkomen dat uw horloge in...
Wijzerplaat
De wijzerplaat is een deel van een uurwerk dat de precieze onderverdeling van de tijd aangeeft. Deze verdeling, of indexering, kan op diverse manieren worden weergegeven. Veel voorkomende varianten zijn Romeinse of Arabische cijfers, streepjes of diamanten. Een...
Wintertijd
In de Europese Unie begint jaarlijks de wintertijd op de laatste zondag van oktober en eindigt op de laatste zaterdag in maart (de zondag daarop begint de zomertijd). In de nacht van zaterdag op zondag gaat de klok om 3.00 uur een uur terug, dus van 3.00 naar 2.00...
Worldtimer
Een worldtimer is een complicatie van een horloge dat de tijd aangeeft in de 24 tijdzones van de aarde. Veel gebruikte steden zijn Londen, Parijs, Cairo, Moskou, Hong Kong, Sydney en New York. Op de hierboven afgebeelde Master Geographic van Jaeger-LeCoultre kunt u de...
Zegel van Genève
Het Zegel van Genève (ook bekend als Geneva Seal of Poinçon de Genève) is het officiële zegel van de stad en het Kanton van Genève. Het zegel bestaat uit het wapen van Genève. Omdat de markt in de late jaren van 1800 werd overspoeld met vervalsingen, begon dit een...
Zelfcorrectie
Een horloge dat is voorzien van (meerdere) complicaties beschikt veelal over een of meerdere kleine knopjes aan de zijkant van het horloge. Met behulp van deze knopjes kunnen bepaalde functies worden verzet, bijvoorbeeld de dag, datum, maand en maanfase, zonder dat...
Zilver
Zilver behoort net als goud tot de groep edelmetalen. Zilver is een natuurlijk witkleurig materiaal, roest en vergaat niet en is gemakkelijk te bewerken omdat het een zacht materiaal is. Wellicht minder bekend is dat zilver een scheikundig element is met symbool Ag en...
Zomertijd
De zomertijd heeft de mensheid al langere tijd beziggehouden. Voor zover men kan achterhalen was het eerste voorstel van de Nieuw-Zeelander George Vernon Hudson die in 1895 voorstelde om de (lokale) tijd aan te passen aan het ritme van de mens. Hij wilde met zijn...
Zwanenhals fijnregelaar
De zwanenhals fijnregelaar is een regelmechaniek in een horloge waarmee, anders dan een kompas, de loopsnelheid van een uurwerk kan worden afgesteld. Door de zwanenhals fijnregelaar (zwanenhalsveer) laat het uurwerk zich veel nauwkeuriger afstellen dan via de meer...